Jak żyć po rozwodzie?

Jak żyć po rozwodzie?

Podczas procesu zdrowienia przychodzi nam przejść przez poszczególne etapy. William E. Rabior powiedział, że śmierć małżeństwa bywa równie druzgocąca jak śmierć ukochanej osoby. Trudno się z tym nie zgodzić, skoro w skali stresu znajduje się na drugim miejscu, zaraz po śmierci bliskiej osoby. By dojść do równowagi psychofizycznej trzeba przejść przez kilka etapów.

Etap 1. Zrozumieć i przepracować żal

Żal pojawia się po fazie szoku i przerażenia. Każdy z nas go doświadcza, chociaż nie zawsze się nim dzielimy z innymi osobami. Kiedy się już pojawia, wówczas długo w nas się rozgaszcza. Może przybierać rożne formy, od płaczu, osowienia, braku apetytu, bólu głowy, zachowaniami lękowymi, zamrożeniem, spadkiem wagi lub jej przybraniem. Osoby wierzące mogą odwrócić się na jakiś czas od wiary i osób duchownych lub nakierować się na nie w sposób obsesyjny. Mimo, że żal niesie w sobie ogromny ciężar, wcale nie musi być dla nas wrogiem. Sadzę wręcz, że wspiera nas w procesie dochodzenia do równowagi psychicznej. Żal mieści w sobie pięć reakcji: zaprzeczenie, gniew, negocjacje, przygnębienie i na końcu akceptację. Reakcje te mogą występować w różnej kolejności i różnym natężeniu, tym bardziej trudno jest to określić, gdy rozwód jest wynikiem zdrady partnera. Tutaj odsyłam cię do mojego wpisu blogowego i filmu, pt. Czy zdradę można wybaczyć? Część 3. Jak odejść po zdradzie?

Jedynym sposobem leczenia się z żalu, jest przejście przez niego. Pozwolenie, by poszczególne reakcje się pojawiły. Nie polecam niszczenia przedmiotów, zdjęć, prezentów. Dobrze jest je odłożyć do kartonu i pozostawić na strychu. To część waszej historii, nie zawsze bolesnej. By przejść przez żal dobrze jest mieć kontrolę nad wspomnieniami, by ich nie ubarwiać ani nie dewaluować. Za każdym pojawiającym się bolesnym wspomnieniu dobrze jest sobie powiedzieć: „To tylko wspomnienie, moja myśl, która pojawia się w mojej głowie, nie jest mną. Przekieruję swoją uwagę na…”. Z czasem nasz wewnętrzny zamęt słabnie i pojawia się akceptacja obecnego stanu naszego życia. Akceptacja faktu, że nasze małżeństwo dobiegło końca i nastał czas budowania swojego życia na nowo, bycia jego kreatorem. Doświadczenie uczucia, że ma się potrzebę ruszenia do przodu, bo czujecie marazm całej sytuacji. Wiedzcie, że tylko wy wiecie, kiedy jest te moment.

Etap 2. Zrozumieć swój gniew

Gniew ma ogromny apetyt. Rośnie każdego dnia i… to wy go karmicie. Życzymy złego, bluźnimy, oczerniamy byłego partnera/partnerkę, ale tak naprawdę szkodę wyrządzamy samemu sobie. Krzywdząc innych, krzywdzimy siebie. Oddając lejce gniewowi poprowadzi nas do odsunięci się od nas znajomych, unikania przez osoby bliskie, wypalenie się wewnętrznie, wyczerpanie zasobów energetycznych. Gniew jest nam potrzebny, bo sygnalizuje niezgodę na coś, potrzebę skupienia na czymś naszą uwagę. Zdrowy emocjonalnie człowiek przyjmuje gniew i działa na rzecz rozwiązania trudnej sytuacji, z zadbaniem o siebie, bez niszczenia innych. Także i tutaj trudne w przezywaniu emocje jak gniew i żal, są naszymi sprzymierzeńcami. By poradzić sobie z gniewem, warto zadać sobie takie pytanie: „Czy chcesz nadal tak żyć, ranić ją/jego i dostawać w odwecie kolejne rany?”. Warto przekierować wówczas gniew i złość a ćwiczenia fizyczne, w jakiejkolwiek formie: jogging, boks, jazda na rowerze czy szybki bieg. Ważnym jest mieć świadomość, że gniew jest naszym wzmacniaczem do działania, warto więc go wykorzystać do zbudowania swojej ścieżki rozwoju. Zaprzyjaźnij się z nim, bo dodaje nam odwagi do działania.

Etap 3. Doświadczyć przebaczenia

Przebaczenie ma swoje początki w religii. By móc doświadczyć uwolnienia, potrzebne jest nam przebaczenie. Wiem, jak trudno żyć nosząc w sobie żal i złość na swojego byłego partnera. Trudno jest w sobie zmieścić rozczarowanie, zdradę, porzucenie, bezradność, bezsilność i wiele trudniejszych w doświadczaniu emocji, które lubią kumulować się i uderzać w byłego partnera, by chociaż trochę poczuł to, co czuje osoba skrzywdzona. Jest wiele przysłów mówiących o tym, że zemsta najlepiej smakuje na zimno, ale to zimo, to zamrożenie siebie i kompletnie nie ma to nic wspólnego z wewnętrzną wolnością. Badania dowodzą, że przebaczenie korzystnie wpływa na nasze serce, pracę układu odpornościowego i nerwowego. Przebaczając odczuć możesz ulgę w bólach głowy i kręgosłupa, nie wspominając już o układzie trawiennym. Przyjrzyj się swoim dolegliwością, które pojawiły się w momencie rozstania, czy coś brzmi znajomo? Może częściej chorujesz, źle sypiasz, jesteś rozdrażniona lub rozdrażniony, przejadasz się lub masz problemy ze wzdęciami, zaparciami? By nie zżarła cię nieprzebaczona krzywda, warto świadomie podjąć decyzję o odpuszczeniu krzywd. Tu potrzebna jest twoja świadomość i chęć powrotu do równowagi psychofizycznej. Przebaczenie to twój wybór, odpuszczenia wyrównania rachunków za wyrządzoną krzywdę. Tak, zostałeś/zostałaś potwornie skrzywdzona i masz zawsze wybór, albo będziesz brnąć w poczucie krzywdy i tym samym niszczysz siebie, niszcząc byłego partnera, albo odpuścisz i dasz sobie prawo do życia. Mnie samej pomogło zdanie, które wypowiedziałam swojemu byłemu mężowi: „Nie jestem sędzią, by cię karać, nie zapomnę tego, co się wydarzyło, ale odpuszczam ci, bym mogła iść dalej”. To był mój akt woli. Następnie przebaczyłam sobie swoje błędy, bo wiem, że ich dokonałam. Jeżeli jesteś osobą wierzącą, to jeden z księży powiedział: „Bóg daje nam tyle szans na przebaczenie, ile potrzebujemy”. Nieprzebaczona krzywda zżera od środka i pozostajemy martwi wewnątrz. Kiedy decydujemy się na przebaczenie, wówczas odzyskujemy lejce do swojego świadomego życia. Nie rozwiązuje problemu, daje jednak szansę na nowe, lepsze życie. I chociażby dlatego, warto przebaczyć.

Etap 4. Dać sobie szansę na wyrażenie swoich emocji

Odnoszę często wrażenie, że żyjemy w kulcie pokazywania, jak bardzo jesteśmy szczęśliwi. W social mediach widać pełno zadowolonych i szczęśliwych par. Bystrzejszy odbiorca jest w stanie oddzielić prawdę od kreacji szczęścia. A co z osobami, które cierpią? Wśród moich znajomych w social mediach mam jedną, dosłownie jedną osobę, która dzieli się swoim poczuciem krzywdy jaką doznała od swojego pracodawcy. Potrzebuje krzyczeć i otrzymać wsparcie, gdy nachodzą ją trudniejsze emocje. I to też jest OK. W dalszym ciągu w Polsce pokutuje mit, że do psychologów, terapeutów i psychoterapeutów przychodzą „słabi” ludzie. A to nieprawda. Nikt z nas nie lubi być sam w momencie, gdy wali się nam świat. W pierwszej kolejności odchodzi partner/partnerka, dzielą się dzieci i rodzina, następnie dzielą się znajomi. Nie wiadomo, komu można zaufać? Kto wysłucha w cierpliwy sposób, bez ponaglania, filozofowania, doradzania? Kto usiądzie i pozwoli popłynąć słowom bez oceny i osądów? Czasem tak mało wystarczy, by wypłynął z nas cały smutek, złość, strach, lęk, bezsilność. Potrzebujemy kogoś, kto nas nie tyle wysłucha, co usłyszy nasz ból. Komu w zaufaniu można powierzyć swoje sekrety. Nie zawsze stać nas na to, by powiedzieć to przyjacielowi czy przyjaciółce, by nie zmieniła się nasza relacja. Tak, można powiedzieć, że jeśli tak się stanie, to świadczyć to będzie, że nie była to szczera przyjaźń. Natomiast na etapie, gdy czujemy, że świat się nam zawalił, nie potrzebujemy jeszcze weryfikacji przyjaźni, stąd dobrym pomysłem jest zwrócenie się o wsparcie do terapeuty, doradcy życiowego, psychologa czy psychoterapeuty. To, czym się podzielisz, zostawiasz u nich. To terapeutyczna rozmowa prowadzona w bezpiecznym środowisku z zachowaniem dyskrecji. Jedne z badań przedstawiają, że zdarza się, że odwracamy się od osób, które były naszym wsparciem, ponieważ są świadkami naszych traum i w momencie, gdy dochodzimy do równowagi, ich obecność przypomina nam przeszłe czasy. Oczywiście nie dotyczy to wszystkich relacji przyjacielskich. Tutaj chciałam ci wskazać, że tak, potrzebujesz uwolnić emocje i potrzebujesz wsparcia w wychodzenia z kryzysu i to ty zdecyduj, kogo o to poprosisz.

Etap 5. Zatroszczyć się o siebie

Można rzec, że są trzy style reakcji na rozwód. Możesz się zamrozić i funkcjonować jak robot, przeżywać dzień za dniem w oderwaniu od swoich emocji. Możesz popaść w czarną rozpacz, zamykając się w domu, odcinając od przyjaciół, rezygnując z pracy, rodziny, opieki nad sobą i dziećmi. Możesz też poszukać wsparcia, by wyjść z fazy kryzysu i na nowo zbudować swoją nową przyszłość. Często powtarzam, że mamy naturalny dar pomagania innym. Jesteśmy skłonni zrezygnować z własnych planów, by służyć tym, którzy nas proszą o pomoc. Natomiast najważniejszym słowem w komunikacji jest… „nie”. Każde wypowiedziane „nie” komuś, jest „tak” dla siebie i swoich planów. Nikt nas nie nauczył w pierwszej kolejności zadbać o siebie. Kiedy to my jesteśmy „pełni”, wówczas możemy się sobą dzielić. Nie można dzielić się, kiedy sami jesteśmy w niedostatku. Wyczerpujemy w ten sposób swoje zasoby i ani nie służymy sobie, ani innym. Kiedy jesteśmy w relacji z partnerem/partnerką w możemy czasami odczuwać się jesteśmy „zużywani” w związku. Rozwód powoduje, że w pewnym sensie wymusza na nas zadbanie o siebie. Gdyby tak przyjrzeć się życiu, to jedynie sami z sobą pozostajemy do ostatniego oddechu. Więc jak żyć po rozwodzie? W pierwszej kolejności zadaj sobie pytanie: Jak dbasz o swoje ciało? Jak i czym je karmisz? Jak karmisz swoją duszę? Bez troski o siebie nie jesteśmy w stanie przetrwać. Rozwód jest sygnałem, by zbadać poziom własnego zużycia, sprawdzić jakimi zasobami dysponujemy, czego mamy w nadmiarze, a czego w niedostatku. W pewnym sensie poznajemy się od nowa, a może bardziej, pozwalamy naszemu wewnętrznemu JA wypowiedzieć się i dopuścić do głosu nasze potrzeby. Nie ma uniwersalnego sposobu na zadbanie o siebie. Warto jednak zadbać i zatroszczyć się o swoje potrzeby. Od tego proponuję zacząć.

Etap 6. Otworzyć się na innych

Nie warto zamykać się na ludzi z powodu jednego człowieka. Na świecie jest ponad 7 miliardów ludzi. Wśród nich są tacy, którzy chcą nas poznać. Może nie wiedzą o naszym istnieniu, jednak są do nas bardzo podobni, może nawet są naszymi pokrewnymi duszami. Dowiedzieć się o tym możemy, gdy się na nich otworzymy. Po czasie wewnętrznej przebudowy, wzmocnienia, zatroszczenia się o siebie, nastał czas powrotu do ludzi i otwarciu się na relacje z nimi. Nikt tu nie pisze, że masz wskoczyć w wir nowej miłości. Bardziej zrozumieć, że za każdym razem, gdy świadomie otwieramy się na ludzi, otwieramy się także na zranienie. I wcale nie chodzi o to, byśmy zaczęli żyć na bezludnych wyspach, ponieważ do normalnego funkcjonowania nasz mózg potrzebuje inne mózgi wokół. Jesteśmy istotami stadnymi i nawet jeśli odetniemy się od innych, to i tak uschniemy z samotności. Nawet najwięksi introwertycy potrzebują chociażby jednej istoty, by móc funkcjonować. Nasze istnienie to stała wymiana relacyjna. Mimo lęku przed kolejnym zranieniem idź do ludzi, otwórz się na innych i nauczyć się między nimi funkcjonować.